Κατηγοριοποίηση Εργαλείων
Εργαλεία προσανατολισμένα κυρίως σε διαδικασίες:
Τέτοια εργαλεία εστιάζουν στη «διαδικασία» (π.χ. πώς γίνεται η διαχείριση κινδύνων και επιπτώσεων) και βασίζονται στη γενική αρχή πως όταν μια επιχείρηση διαχειρίζεται συγκεκριμένα θέματα για τα οποία έχει θέσει στόχους, τότε είναι σε θέση να αναγνωρίζει ευκαιρίες για βελτίωση και να προσδιορίζει την επίδοσή της. Τέτοια είναι το πρότυπο ISO 14001, η σειρά προτύπων AA1000.
Εργαλεία προσανατολισμένα κυρίως σε επίδοση:
Τέτοια μπορεί να είναι τεχνικά πρότυπα, κώδικες συμπεριφοράς, παραδείγματα βέλτιστης πρακτικής κ.λπ. Παραδείγματα αποτελούν οι Οδηγίες του ΟΟΣΑ για τις πολυεθνικές εταιρείες, το UN Global Compact.
Μικτά εργαλεία:
Αρκετά από τα πιο δημοφιλή εργαλεία και πρότυπα αποτελούν μικτά συστήματα που βασίζονται τόσο σε διαδικασίες όσο και σε επίδοση.
Ενδεικτική Λίστα Εργαλείων
Η ομάδα των προτύπων ISO (ISO 14001, ISO 14031, ISO 9000:2000)
Η ομάδα των προτύπων ISO περιέχει πρότυπα για τη διαχείριση θεμάτων ποιότητας και περιβάλλοντος, για την ανάπτυξη δεικτών περιβαλλοντικής επίδοσης, για τη διεξαγωγή εσωτερικών περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων κ.λπ. Υπό δημοσίευση βρίσκεται και το πρότυπο ISO 2600 για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, το οποίο θα είναι ένα πρότυπο οδηγιών (guidance standard) και όχι ένα πιστοποιήσιμο πρότυπο (www.iso.ch).
European Eco-Management and Audit Scheme (EMAS)
Το Ευρωπαϊκό αυτό πρότυπο υιοθετήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 29 Ιουνίου 1993 και αποτελεί ένα εθελοντικό πρότυπο περιβαλλοντικής διαχείρισης για βιομηχανικές επιχειρήσεις. Τον Απρίλιο του 2001 δημοσιεύτηκε η αναθεώρηση του προτύπου με αρκετές αλλαγές, οι κυριότερες των οποίων αφορούν στο ότι πλέον εφαρμόζεται σε όλους τους κλάδους επιχειρηματικής δραστηριότητας (υπηρεσίες και μεταποίηση), στη δυνατότητα πιστοποίησης τόσο της παραγωγικής όσο και της μη παραγωγικής δραστηριότητας μιας επιχείρησης, στη δυνατότητα ενσωμάτωσής του με το ISO 14001 και στην ελαστικότητα σχετικά με τον τρόπο απολογισμού για την περιβαλλοντική επίδοση.
(http://ec.europa.eu/environment/emas/about/summary_en.htm)
OHSAS 18001
Πρότυπο για την Υγεία & Ασφάλεια στην εργασία που αποτελεί εξέλιξη του Βρετανικού Προτύπου BS8800 και σχεδιάστηκε με βάση το μοντέλο του ISO 14001 ώστε να καλύπτει τις απαιτήσεις των διεθνών διαχειριστικών συστημάτων Υγείας & Ασφάλειας στην εργασία.
AccountAbility 1000 ή όπως μετονομάστηκε ΑΑ1000S (το S στο τέλος σημαίνει series)
Αποτελούν μια σειρά προτύπων βασισμένων σε συγκεκριμένες αρχές, τα οποία έχουν σχεδιαστεί για να βοηθήσουν τους οργανισμούς να βελτιώσουν την υπευθυνότητα, τον τρόπο λογοδοσίας τους (accountability), καθώς και τη συνολική απόδοσή τους σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης. Τα πρότυπα έχουν σχεδιαστεί ώστε να εφαρμόζονται από διαφορετικά είδη οργανισμών και από μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Το ΑΑ1000 δεν υπαγορεύει σε τι πρέπει να επικεντρωθεί και να απολογηθεί μια επιχείρηση, αλλά βοηθά την επιχείρηση στο πώς να το αναγνωρίσει αυτό η ίδια. (www.accountability21.net)
Global Reporting Initiative Sustainability Reporting Guidelines
Το Global Reporting Initiative είναι ένα δίκτυο οργανισμών το οποίο δημιούργησε και προωθεί το πλέον διαδεδομένο ανά τον κόσμο πλαίσιο οδηγιών για τη σύνταξη κοινωνικών απολογισμών βιωσιμότητας και έχει ταχθεί στη συνεχή βελτίωση και εφαρμογή του διεθνώς. Τα GRI Sustainability Reporting Guidelines είναι η πιο έγκυρη και διεθνώς αποδεκτή προτυποποιημένη οδηγία για τη «μέτρηση» και τον «απολογισμό» των οικονομικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιδόσεων επιχειρήσεων και οργανισμών, την οποία οικειοθελώς δεσμεύονται να ακολουθούν. Βρίσκεται ήδη στην τρίτη έκδοσή του, Version 3.0 (Οκτώβριος 2006), ενώ έχουν εκδοθεί και αρκετά συμπληρώματα για συγκεκριμένους κλάδους δραστηριότητας.(www.globalreporting.org)
United Nations Global Compact
Το Οικουμενικό Σύμφωνο είναι μία εθελοντική και διεθνής πρωτοβουλία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) στο πλαίσιο της οποίας οι επιχειρήσεις που συμμετέχουν θα πρέπει να λειτουργούν με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη και να εφαρμόζουν υπεύθυνες συμπεριφορές και δράσεις. Οι επιχειρήσεις-μέλη προσυπογράφουν δέκα αρχές που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις συνθήκες εργασίας, το περιβάλλον και την καταπολέμηση της διαφθοράς, λογοδοτώντας ετησίως για την πρόοδό τους. Η πρωτοβουλία του Οικουμενικού Συμφώνου ανακοινώθηκε από τον τότε Γενικό Γραμματέα του Οργανισμού Kofi Annan στη Σύνοδο του Νταβός το 1999. Η επίσημη υπογραφή του Συμφώνου πραγματοποιήθηκε στην έδρα του ΟΗΕ στη Ν. Υόρκη το 2000 σε συνάρτηση με την επίτευξη των «στόχων της χιλιετίας», που έχουν προσυπογράψει όλα τα κράτη – μέλη του. Παράλληλα, για τη μεγαλύτερη διάδοση των 10 αρχών του, το UN Global Compact ιδρύει εθνικά δίκτυα, στα οποία εντάσσονται τοπικές επιχειρήσεις μεταξύ των οποίων και το Ελληνικό Οικουμενικό Σύμφωνο (Global Compact Network Hellas), το οποίο ιδρύθηκε στη χώρα μας το Μάιο του 2008.
(www.globalcompactnetworkhellas.gr)
Social Accountability 8000
Το πρότυπο αυτό ορίζει τις απαιτήσεις για κοινωνική υπευθυνότητα ώστε να μπορέσει μια εταιρεία να αναπτύξει, να διατηρήσει και να ενδυναμώσει πολιτικές και διαδικασίες με τις οποίες θα διαχειριστεί τα θέματα που μπορεί να ελέγξει ή να επηρεάσει, κυρίως ως προς το προσωπικό της και ως προς τους συνεργάτες και προμηθευτές της σε ολόκληρη την εφοδιαστική της αλυσίδα. Οι απαιτήσεις του προτύπου εφαρμόζονται ανεξαρτήτως γεωγραφικής περιοχής, επιχειρηματικού τομέα ή μεγέθους τη εταιρείας. Το πρότυπο διαχειρίζεται ο οργανισμός Social Accountability International και θέτει απαιτήσεις που αφορούν στην παιδική εργασία, στην βεβιασμένη εργασία, στις πρακτικές πειθαρχίας, στις διακρίσεις, στους μισθούς και παροχές, στις ώρες εργασίας, σε θέματα υγείας και ασφάλειας, στην ελευθερία του «συνδικαλίζεσθαι» και της συλλογικής διαπραγμάτευσης και, τέλος, στα συστήματα διοίκησης αυτών. Το SA8000 σχεδιάστηκε με βάση το μοντέλο του προτύπου ISO 9001 και αποτελεί μια ιδιαίτερα πετυχημένη συστηματική προσέγγιση των θεμάτων που αναφέρθηκαν, η οποία μπορεί να εφαρμοστεί από μια επιχείρηση που δραστηριοποιείται σε πολλές χώρες.
(www.sa-intl.org)
ILO Labour Standards
O Διεθνής Οργανισμός Εργασίας, International Labor Organization (ILO), είναι η υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών με αποστολή την προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας μέσω της συνεργασίας των κυβερνήσεων, των εργοδοτών και των εργαζομένων των χωρών-μελών του διεθνώς. (www.ilo.org)